W dniu 7 maja 2016 r. Zarząd Koła SEiRP w Gorlicach i IPA Gorlice wspólnie z organizatorem naszych wycieczek kolegą Zdzisławem Halibożek zorganizowali wycieczkę na Słowację do miasta Lewocza i do Zamku Spiskiego.
Centrum tego miasta oraz  Zamek Spiski leżący na terenie Żehry  w dn. 27.06.1993 r. zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
           Miasto Lewocza w średniowieczu było głównym ośrodkiem specjalnej jednostki administracyjnej - Związku Sasów Spiskich. Król Stefan V nadał miastu przywileje wolnego miasta królewskiego: autonomię sądownictwa, prawo do wykonywania rzemiosła, eksploatacji lasów handlu i składowania towaru. Gwarantowało to miastu przypływ towaru i pieniędzy. Miasto było na skrzyżowaniu dróg handlowych z Pomorza, przez Kraków na Bałkany (droga handlowa Via Magna) i ze wschodu na zachód.
              Do miasta wjeżdża się przez Koszycką Bramę, będącą częścią murów obronnych z przełomu XIII i XIV w., które opasały miasto na długości 2,5 km. Tuż za Bramą Koszycką zaczyna się ul. Koszycka a po jej lewej stronie widzimy gotycki kościół św. Ducha i nowy klasztor minorytów (franciszkanów) z klasztorem z XIV w. Spora część fortyfikacji zachowała się w dobrym stanie, ale w dużej części zostały zrekonstruowane.
W Lewoczy znajduje się jeszcze Brama Polska i Menhardska Miejska Brama. W skład tych fortyfikacji wchodziło jeszcze 6 baszt.
         Centrum miasta to rozległy rynek zwany Placem Mistrza Pawła na planie prostokąta, który otacza około 60 kamienic mieszczańskich i domów patrycjuszy  z licznymi gotyckimi i renesansowymi ozdobami.
Najokazalszą kamienicą jest Dom Turzonów, zwieńczony misterną renesansową attyką, należał do lewockiego rodu bankierów i kupców. Nad rynkiem dominuje wieża Katedry św. Jakuba z XIV w. o wysokości 75 m.
            
W kościele tym znajduje się 11 gotyckich i renesansowych ołtarzy. Najcenniejszym z nich jest ołtarz główny św. Jakuba Apostoła z XVI w. o  wysokości  18,62 m (najwyższy gotycki ołtarz na świecie) wykonany przez Mistrza Pawła z Lewoczy, uznanego za najwybitniejszego słowackiego twórcę średniowiecza. Poza tym w kościele można podziwiać renesansowe organy, barokową ambonę, drewniane ławy mieszczan i dużo gotyckich malowideł ściennych.
            Mieliśmy okazję na naszej „turystycznej drodze” zamienić kilka zdań przy wrotach do katedry z biskupem Kapituły Spiskiej - bp Štefanem Sečką, którego nasz przewodnik przez nieświadomie popełniony nietakt „faux-pas” , „zdegradował” biskupa do rangi proboszcza. Kolejną osobą ze świata dyplomacji jaką zobaczyliśmy była Pani Irina Bokowa – Dyrektor Generalny ONZ do spraw Nauki, Oświaty i Kultury (UNESCO), bułgarka z pochodzenia, która pełni już drugą kadencję tą funkcję i jest pretendentką na sekretarza generalnego ONZ. Ogólnie było tam trochę zamieszanie: obstawa policyjna, ochrona, agenci, TV i wywiady z powyższymi osobami.
              Obok kościoła stoi ratusz z renesansowymi arkadowymi podcieniami. Pierwotnie wybudowany był w stylu gotyckim, ale po pożarze i przebudowie utracił pierwotne gotyckie cechy, które przysłoniły renesansowe loggie z podcieniami i przyporami. Budowę nowego budynku ukończono w 1615 r. Do ratusza w połowie XVII w. dobudowano dzwonnicę połączoną zadaszeniem z ratuszem. Obecnie w ratuszu znajduje się Muzeum Spiskie Lewoczy.
               Za ratuszem znajduje się "Klatka hańby" z XVI w.- ażurowa klatka kuta ze stali, która pełniła rolę pręgierza dla występnych kobiet. Kobiety, które po zmierzchu ośmieliły się chodzić po ulicach bez mężczyzn zamykano na dobę w tej klatce.
W południowej części rynku znajduje się Kościół ewangelicki na planie greckiego krzyża, zbudowany w klasycystycznym stylu z dachem w formie ogromnej kopuły.

Za budynkiem gimnazjum z XIII w, znajduje się stary kościół  minorytów (franciszkanów) pw. Królowej Aniołów zwany gimnazjalnym lub franciszkańskim, gdyż połączony jest z budynkiem gimnazjum wcześniej klasztorem i rajskim ogrodem. Kościół ten początkowo zbudowany był w stylu gotyckim  w XIV w, a później przebudowany w stylu barokowym. We wnętrzu znajdują się liczne zabytki, ale niestety nie zobaczyliśmy, gdyż kościół był zamknięty.
Za kościołem w części murów miejskich znajduje się Polska Brama. Po wejściu schodami na mury widoczna jest w oddali Mariańska Góra  (Mariańska Hora) z Bazyliką Mniejszą Wniebowzięcia Matki Boskiej, do którego prowadzi lipowa aleja z poł. XIX w. z 5 kapliczkami. Sanktuarium Maryjne na Mariańskiej Górze w 1995 nawiedził papież Jan Paweł II. Co roku 2 lipca przybywają tu pielgrzymki z całej Słowacji i zagranicy.

Około 13 km od Lewoczy przed zjazdem do Spiskiej Kapituły po prawej stronie znajduje się trawertynowe wzgórze z kaplicą św. Krzyża na szczycie zwane Kopcem z „Siwą Brodą” z uwagi na utworzoną formę przypominającą brodę.
U podnóża tego kopca znajduje się parking a z boku rozlewisko, które powstało w wyniku osadzania się  minerałów: kalcytu i aragonitu, czyli odmian węglanu wapnia rozpuszczonego w źródlanych wodach wydobywających się z wykonanego odwiertu tworząc gejzer.
Kolejnym celem naszej wycieczki było zwiedzanie Zamku Spiskiego. Jest on zabytkowym kompleksem zamkowym na Słowacji z przełomu XI i XII wieku i zaliczany jest do największego tego typu w Europie Środkowej, cały kompleks zamkowy zajmuje powierzchnię ok. 4 ha.
Najstarsza pisemna wzmianka o zamku pochodzi z 1120 roku. Początkowo pełnił on rolę twierdzy granicznej państwa węgierskiego, potem stał się na kilka stuleci siedzibą żupana spiskiego. W 1241 roku Zamek Spiski oparł się atakom Tatarów.
W drugiej połowie XV wieku wykonał jego przebudowę nowy właściciel Stefan Zapolya, który chciał tutaj stworzyć reprezentacyjną siedzibę szlachecką. W kompleksie zamkowym wybudował pałac, salę rycerską i kaplicę świętej Elżbiety.
Kolejnymi właścicielami zamku byli Turzonowie, którzy przebudowali część zabudowań zamkowych w stylu renesansowym. Ostatnimi właścicielami zamku byli członkowie rodu Csaky. W ich rękach warownia pozostawała aż do końca II wojny światowej, kiedy to stała się własnością państwową.
W 1780 roku zespół zamkowy zniszczył pożar i Zamek Spiski zmienił się w ruinę.
Dopiero w ostatnich latach dokonano wiele napraw, konserwacji obwarowań i pałaców a niektóre fragmenty zamku zrekonstruowano. Na Zamku mieści się ekspozycja Muzeum Spiskiego dotycząca dziejów zamku i średniowiecznej broni.
Z zamku usytuowanego na górze skalnej widoczna jest Spiska Kapituła, Spiskie Podgrodzie i Kościół Żehra.
Kapituła Spiska, nazywana często „Słowackim Watykanem” jest małym cerkiewnym miasteczkiem z mnóstwem cennych zabytków, gdzie znajduje się siedziba biskupstwa spiskiego.. Najcenniejszymi zabytkami Kapituły są: Katedra św. Marcina, Pałac biskupi i Wieża Zegarowa.

Po zwiedzeniu Zamku Spiskiego udaliśmy się w drogę powrotną i po pożegnaniu przewodnika Sławomira Wykę w Muszynie powróciliśmy do Gorlic ok. godz.20.00.

Sporządził: Mirosław JANIK

Lewocza-Pod Nowym Domem Żupnym

Lewocza - Stary i Nowy Dom Żupny

Lewocza - KINO

Lewocza-Urząd Miejski

Kamienice przy Placu Mistrza Pawła

Dzwonnica ratusza

Ratusz odbudowany po pożarze

Lewocza-Kościół Ewangelicki

Czerwony narożny Dom Okoliscaniego

Dom Krupka (zielonkawy) i Sąsiedni Dom Máriassyego

Renesansowy ratusz i gotycki kościół św. Jakuba

Gimnazjum z XIII w.

Stary kościół Królowej Aniołów

Mury miejskie

Sanktuarium Marianská hora

Uczestnicy wycieczki "na murach"

Kamienica "Biała Pani"

Klatka hańby

Kamienica Mistrza Pawła (muzeum)

bp Štefan Sečka i Sławomir Wyka

Pani Irina Bokowa – Dyrektor Generalny ONZ

Ołtarz główny św.Jakuba

Dom Turzonów

Gotycki kościół św. Ducha i nowy klasztor minorytów

Brama Koszycka

Trawertynowe wzgórze z "Siwą Brodą"

Spiska Kapituła

Spiski Zamek widziany z autobusu

Spiski Zamek widziany z autobusu

W drodze na Spiski Zamek

Pamiątkowa fotka

Widok z zamku na okolicę

Przed wrotami do zamku

Pamiątkowa fotka na terenie zamku

W drodze na górny zamek

Widok na Spiskie Podgrodzie i Spiską Kapitułę

Mury widoczne z górnego zamku

Ruiny zamku po rekonstrukcji

Ruiny zamku po rekonstrukcji

Słuchanie opowieści i legend przewodnika

Wyjście na wyższe partie zamku

Widok na "Słowacki Watykan"

Spiskie Podzamcze

Pamiątkowa fotka

Mury w swej okazałości

Wieża zamkowa

Pamiątkowa fotka

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Ekspozycja w muzeum zamkowym

Kaplica św.Elżbiety w zamku

Sala tortur

Sala tortur

Makieta zamku

Pamiątkowa fotka

Zwiedzanie na wyższym poziomie

Ruiny zamku

Ruiny zamku

Ruiny zamku

Ruiny zamku po rekonstrukcji

Taras widokowy na wieży

Ruiny zamku

Widok na Spiskie Podgrodzie

Wąskie schody wewnątrz muru wieży

Eksponaty w muzeum

Ekspozycja w muzeum

Fragment Spiskiego zamku

Mury zamku

Dziedziniec zamku

Odpoczynek po zwiedzaniu